Sokrates'in Savunması

büyük hem cins; ama büyüklüğünden dolayı ağır ve dürtülmek isteyen bir ata benzeyen devleti yerinden oynatmak için, Tanrı’nın musallat ettiği benim gibi bir atsineğinin yerine geçecek birini kolayca bulamazsınız. Ben, Tanrı’nın devletin başına sardığı o atsineğiyim ve her gün, her yerde sizi sıkıştırıyor, uyandırıyor, azarlıyor, sizi bırakmıyorum. Benim gibi birini kolay kolay bulamazsınız ve bu yüzden size, kendinizi benden yoksun bırakmamanızı salık veririm

Biriniz çıkıp belki bana soracak, “Sokrates, seni zamansız bir sona götürecek bu yaşamdan utanmıyor musun?” Bunu soracak olana güzel bir yanıt verebilirim: “Yanılıyorsun dostum! Dürüst olan bir insan ölme ya da yaşama durumunu hesaplamakla uğraşmaz. Hesaplaması gereken, bir işi yaparken doğru mu yoksa eğri mi, insan olarak iyi bir insan olarak mı yoksa kötü bir insan olarak mı davrandığıdır.” Senin gözünde, onursuzluk karşısında düşeceği tehlikeyi umursamayarak, Truva’da düşen kahramanların ve hepsinden önce namussuzluğa karşı direnen Thetis’in oğlunun bir kıymetinin olmaması lazım. O, Hektor’u öldürme isteğiyle yanıp tutuşurken tanrıça annesi ona -yanlış bilmiyorsam- şöyle söylemişti: “Oğlum, eğer dostun Patroklus’un öldürülmesinin öcünü alır ve Hektor’u öldürürsen, sonrasında sen de öleceksin; çünkü Tanrı’nın yazgısı, senin için de aynı şeyi söylüyor.” Oysa o, bu uyarıyı dinledikten sonra, tehlike ve ölümü küçümseyerek, arkadaşının öcünü almadan namussuzca yaşamaktansa her şeyi göze aldı. “Yeter ki düşmanlarımdan öcümü alabileyim. Burada gemilerin yanında dünyaya gülünç bir yaratık ve toprağa bir yük olarak kalmaktansa bundan sonra hemen ölebilirim” diye cevapladı.

Sokrates’i, Kant: “Aklın İdeali”, Hegel: “Bir insanlık kahramanı, felsefesini yazmayan ama yaşayan gerçek bir filozof.” olarak tanımlar. Nietzsche ise tersine, onu; ölüm korkusu nedir bilmeyen, yaşayan biri olarak değil de salt akıl olarak ölen ve hayatın içgüdüsünden tamamıyla kopmuş bir “canavar” olarak, tasvir eder.